Het eerste gebruik van de naam Pijlman in de Beulake

Rond Hendrik Geerts in de Beulake
Het eerste voorkomen van de naam Pijlman in Noord Nedereland

Huwelijken van Hendrik Geerts
Het is vrijwel zeker dat Hendrik Geerts Pijlman, Pijleman, Pielman, Pieleman of Pileman, voordat hij trouwde met Kunnigje Jans (Hollander), weduwnaar was.

1.?In de Beulake trouwt op 17-09-1720 namelijk ene Hendrik Geerts, jongman van de Beulake, met Femmigje Gerrits ( de Roo/ Kikkert)?, weduwe van Jan Claasen Voogd of Pieleman.

Femmigje en Jan hadden 3 kinderen, te weten Volcken, Grietje en Gerrit, respectievelijk gedoopt in de Beulake op 21-06-1711, 29-07-1714 en 29-08-1717. Jan Claasen, geboren rond 1650 en voor zijn trouwen met Femmigje al weduwnaar van Wychertien Willems (weduwe Teunis Jans met 3 kinderen), bediende zich zowel van de familienaam Vooght als Pieleman, o.a. bij het dopen van de kinderen, maar ook bij transacties, etc. Toch voerde Jan zijn vader Claas Claassen, gehuwd met Griete Volckers, in de Beulake al rond 1640 de familienaam Vooght. Deze naam is later ook als overwinnaar uit de bus gekomen.

2.e ?Op 26-01-1727 trouwt Hendrik Geerts in de Beulake als weduwnaar van Femmigje Gerrits met Kunnigje Jans, J(ong) D(ochter), beijde uit de Beulake. Femmigje Gerrits is begin 1723 al overleden en Hendrik Geerts heeft opgetreden als boedelhouder, met inbegrip van de 3 onmondige kinderen van Femmigje en haar 1e man. Hij moet dan onder ede verklaren dat hij van de boedel niets achter gehouden heeft en zet daarvoor zijn ” merk ” . Van een familienaam is dan nog geen sprake. (Voogdijboek Vollenhove/Blokzijl, jaar 1723, boek 2779, 2817 en 2918). De hele desolate boedel wordt verkocht en dat levert toch nog behoorlijk wat geld op, dus dat ” desolaat ” zal best nog meegevallen zijn.

3e ?Op 28-01-1759 trouwt Hendrik te Oldemarkt voor de 3e maal als weduwnaar van Kunnigje Jans met Pietertje Jacobs te Oldemarkt.

Bij zijn 1e vrouw Femmigje Gerrits heeft hij waarschijnlijk geen kinderen gehad, maar bij Kunnigje en Pietertje meerdere. Helaas heb ik de geboorte en doop van dochter Jantje Hendriks Pijlman, de latere vrouw van Klaas Hendriks Kikke(n)(rt), nergens kunnen vinden. Het is niet onmogelijk dat zij elders is geboren en gedoopt, want de Pijlmannen vervoerden hun turf ook per vaartuig en moeders zal best mee geholpen hebben.
En dan gaat Hendrik Geerts na zijn 2e huwelijk in Kalenberg ineens de naam Pijlman voeren. Van de Voogden of Pielemannen over genomen ?

Hendrik Geerts Pijlman, met huisvrouw Kunnigje Jans ben ik in het Rechterlijk archief van het Schoutambt Oldemarkt, Paaslo en IJsselham regelmatig tegen gekomen, o.a. 1744, 1747 en 1757 (het laatste jaar alleen met zoon Arend), bij diverse transacties. Waarschijnlijk is Kunnigje Jans rond 1757 overleden, want bij deze transactie wordt zij niet meer vermeld en in 1759 hertrouwt Hendrik weer. De akte van 1744 gaat over de verkoop van huis, hof en werf voor 250 Carolische guldens, minus land, punter en al wat zij zo bezitten. 1747 gaat over een schuld van 244 gulden, die ze vereffenen door de verkoop van 2 1/2 dagmaat Graftland. 1757 gaat over de aankoop van turfland.

Ook de schoonzoon van Hendrik, Klaas Hendrik Kikke(n)(rt) gehuwd met Jantje Hendriks Pijlman, kom ik aldaar tegen bij de verkoop van 1 1/4 dagmaat land aan Jacobus Ram op 22-11-1766. Mogelijk zijn Klaas en Jantje daarna voorgoed naar Friesland vertrokken.

In de Vrijstraat te Kalenberg bij het turfmaken en het betalen van roedengeld kom ik de gehele familie regelmatig tegen. o.a. 1759 – 1762 en dan de Kikken en de Pijlmannen netjes onder elkaar en met hun familienaam. Hendrik Geerts Pijman leent ook zo nu en dan geld, t.w. 07-09-1732 hypotheek van 100,- gulden van Geugjen Jans en deselven huisvrouw, met onderpand 2 dagmaten Schutkamp in de Vrijstraat. Op 04-03-1768 een schuld van 100,- gulden aan IJsse Foppes, onderpand Pierkland. In dat jaar leent hij ook nog 20 gulden, van zijn zoon Arent, met onderpand zijn huis te Calenberg ten Noorden de diaconie Oldemarkt ten Zuiden zoon Arent en ten Oosten de Oldeweg, en 80 roeden turf.

Ook schoonzoon Claas Hendriks Kikke op 23 maart 1763 nog met de aankoop van de reeds eerder vermelde 1 1/4 dagmaat land van Tijs Geerts voor 125 goltguldens.
Op 21-02-1772 verkoopt Hendrik Geerts Pijlman, caverende voor zijn vrouw Pietertje Jacobs, huis en werf te Calenberg voor 430 gulden aan Hessel Coops. Op 17-04-1772 verkoopt hij 2 dagmaten Schutcampribben met de tente in de 10/11 wheer, zullende de tente van Arend Pijlman staan mogen blijven, voor 130 gulden aan Hendrik Jans. In de diaconieboeken nr. 649 en 650 (ontvangsten/uitgaven) van Oldemarkt, Paaslo en IJsselhem, kom ik de Pijlmannen weer tegen, bij het alimenteren, bekkengeld, gebruik doodlaken enz.
Het versterf, dragers en begraven rond 1776 van Hendrik Geerts Pijlman wordt breeduit beschreven, alsmede de verkoop door de kerk van het huisje van Hendrik.
Maar ook hoe hij kort voor zijn dood nog tabak krijgt aan de Mark (Oldemarkt) en dat zijn oude punter nog wordt gerepareerd.

Daarna kom ik de jonge kinderen van Hendrik en Pietertje nog regelmatig tegen. Ze worden gevoed en gekleed op kosten van de kerk en bij pleeggezinnen ondergebracht. Pietertje zal dus ook al overleden zijn, maar daar heb ik niets over kunnen vinden, of het moet de volgende vermelding in het kerkboek zijn: ” 10-07-1776 ontvangen 12 stuivers van broeder Marten Peters, dat gecollecteerd is op ‘ t- kerkhof te Paaslo van ‘ t- begraven van Jacob Hendriks moeder. Jacob was de 1e zoon van Hendrik en Pietertje, geboren in 1758 en vernoemd naar haar vader.
Helaas kon ik ook het overlijden van Kunnigje Jans (Hollander) niet vinden omdat rond de jaren 1757 de diaconierekeningen ontbreken.

Tekst van Fokke de Groot

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *